ఇట్నుండి నరుక్కొద్దాం

‘మన దేశం ఎదుర్కొంటున్న ప్రధాన సమస్య ఏమిటి?’. నూటికి తొంభై మంది దీనికిచ్చే సమాధానం: అవినీతి. ఆ మాట వినగానే గంగవెర్రులెత్తి  రాజకీయ నాయకులని, ప్రభుత్వ ఉద్యోగులని కలిపి శాపనార్ధాలు పెట్టటం ఆదర్శ భావాలు గల ప్రతి భారతీయుడి లక్షణం. చివర్లో ‘ఈ దేశమింతే, మారదు’ అని ముక్తాయించటమూ వీళ్లకలవాటే. అయితే ఇది ఆ రెండు వర్గాలకి మాత్రమే పరిమితమైన సమస్యా? కానే కాదు. అసలు అవినీతనేది మన రక్తంలోనే ఉంది. అది భారతీయ సమాజం పునాదుల్లో అతి జాగ్రత్తగా కలపబడ్డ ముడిపదార్ధం.

వెంకటేశ్వర్రావు నిప్పులాంటి ప్రభుత్వోద్యోగి. ముప్పయ్యేళ్ల సర్వీసులో ఏనాడూ బల్లకింద చెయ్యి పెట్టి ఎరగడు. అలాంటివాడు, కొన్నాళ్లలో రిటైర్ అవుతాడనగా యాభై వేలు లంచం తీసుకుంటూ దొరికిపోయాడు. అన్నేళ్లపాటు శ్రమించి నిఖార్సైన మనిషిగా తెచ్చుకున్న పేరు కాస్తా ఒక్క సంఘటనతో కొట్టుకుపోయింది. ఇంతకీ ఆయన లంచం తీసుకోబోయిన కారణం? ఏకైక కుమార్తె పెళ్లికి కట్నం డబ్బుల కోసం!

వెంకటేశ్వర్రావు లాంటి వాళ్లు కోకొల్లలు. మన సమాజంలో అవినీతి జాడ్యం ప్రబలటానికి కట్నం ఒక్కటే కాదు, ఇటువంటి సంఘరీతులు మరెన్నో కారణం. మనవాళ్లలో బలంగా ఉన్న కుటుంబ విలువలూ దీనికో కారణమే. ‘నా పిల్లలు బాగుండాలి’ అనుకునేవరకూ సరే. వాళ్ల పిల్లలు, వాళ్ల పిల్లల పిల్లలు .. దీనికి అంతెక్కడ? స్థూలంగా చూస్తే ఇది ఇతర సమాజాల్లో కనిపించని కుటుంబ విలువలకి దర్పణం. సూక్ష్మంగా – ఏడు తరాలు కూర్చుని తిన్నా తరగని సంపదపై మోజుకి బీజాంకురం. ఇదే అవినీతికి మొదటి మెట్టు.

‘నేను, నా పిల్లలు, నా కుటుంబం’ దాటితే వచ్చేది ‘నా వాళ్లు’. ఎవరీ నా వాళ్లు? వీళ్లు సాధారణంగా సాటి కులస్థులు. మన దేశంలో ఎన్నికల్లో అధిక శాతం అభ్యర్ధుల గెలుపోటములు శాసించేది అతడి కులమతాలే! వాటి లెక్కల్లేకుండా టికెట్ల పంపకం చేసే పార్టీలెన్ని? అభ్యర్ధి ‘మనోడైతే’ అతడి చరిత్రని గాలికొదిలేసి ఓటేసే మారాజులెందర్లేరు?

భావావేశం – ప్రతి భారతీయుడికీ పుట్టుకతోనే అబ్బే గుణం. అనురాగం, ఆప్యాయత, కోపం, ద్వేషం .. అన్నీ ఎక్కువే మనకి. విచక్షణతో కన్నా ఆవేశంతో నిర్ణయాలు తీసుకోవటం మన నైజం. నిరక్షరాస్యుల్లో ఇది మరింత ప్రస్ఫుటం. నలభై శాతం జనాభా నిరక్షరాస్యులుగా ఉన్న దేశంలో విచక్షణతో ఓట్లేయటం ఏ రకంగా సాధ్యం? ఎంతో కొంత జాగృతమైన ఓటర్ల దృష్టిలోనూ పెరిగిపోతున్న ధరలు, నిరుద్యోగం వంటి వాటి తర్వాతి స్థానమే అవినీతిది. చివరిదే లేకుంటే మొదటివి కూడా సమస్యలు కావనే తెలివిడి వీరిలోనూ నాస్తి.

మనవాళ్లకి టన్నుల కొద్దీ ఉన్న మరో గుణం: క్షమ. ఎంత ఘోరం చేసినోడైనా మొసలి కన్నీళ్లు కారిస్తే చాలు,  ‘పోన్లెద్దూ, వాడి పాపాన వాడే పోతాడ్లే’ అంటూ ఉదారంగా క్షమించేసే విశాల హృదయాలు మనవి. హైందవ ధర్మం బోధించే సహనం, క్షమ లాంటి సద్గుణాలని మితిమీరి ఆచరించటమూ అవినీతికి అంటుకట్టిన కారణాల్లో ఒకటి. ఎంతటి పాపాత్ముడైనా చివరి క్షణాల్లో ‘నారాయణ’ అంటే చాలు నేరుగా స్వర్గానికే పోతాడనే పురాణ ప్రబోధాలూ అవినీతికి మరో కారణం. ‘అందిందంతా దోచెయ్, అందులో కొంత శ్రీవారి హుండీలో వేసెయ్’ అనుకునే చేతివాటం సర్కారోద్యోగుల తారక మంత్రం ఇదే.

చెప్పుకుంటూ పోతే ఇలాంటివి బోలెడు. విషయమేమిటంటే – అసలు సమస్య మనమే. అది తిరుపతిలో రికమెండేషన్‌తో క్యూ ఎగ్గొట్టి దర్శనం కానిచ్చుకోవటం కావచ్చు, కాపీ కొట్టి పరీక్ష పాసవటం కావచ్చు, సైకిల్ తొక్కటమే రాకపోయినా లంచం ముట్టజెప్పి టు-వీలర్ లైసెన్స్ సంపాదించటం కావచ్చు, అభిమాన హీరో సినిమాని బ్లాకులో టికెట్లు కొని చూడటం కావచ్చు, నాలుగు రూపాయలు మిగుల్తాయంటే రసీదు లేకుండానే కొనుగోళ్లు చేసేయటం కావచ్చు .. అవకాశమున్నప్పుడు అడ్డదారి తొక్కని వాళ్లెందరు మనలో? ‘చిన్నవేగా’ అనుకునే ఇలాంటి వాటన్నిట్లోనూ దాగుంది మనలో జీర్ణించుకుపోయిన స్వార్ధం. ప్రభుత్వోద్యోగులైనా, రాజకీయ నాయకులైనా మనలోనుండి వచ్చిన వాళ్లేగా. వాళ్లు మనకన్నా భిన్నంగా ఉండే అవకాశమేది? అందుకే, ముందు మనం మారదాం. అట్నుండి కాదు, ఇట్నుండే నరుక్కొద్దాం.