మిస్టర్ నో

‘పుస్తకాలుంటాయో లేవో ఇక్కడ‘.

హడావిడిగా డాలర్ ట్రీలో అడుగు పెడుతూ అనుకున్నాను. డాలర్ ట్రీ – కేవలం ఒక డాలర్ విలువ చేసే వస్తువులు మాత్రమే అమ్మబడే షాపు. అక్కడో పుస్తకం – అంటే నోట్‌బుక్ లాంటిది కాదు, ఏదో ఓ సాహిత్యం అచ్చేసిన పుస్తకం – కొనాల్సిన అవసరం పడింది. అక్కడే ఎందుక్కొనాల్సొచ్చిందంటే ….

* * * *

‘ఆదివారం ఎలాగైనా వీలు చేసుకుని శాక్రమెంటో రావాలి. నీకో ప్రముఖ వ్యక్తిని పరిచయం చేస్తా’, నాలుగు రోజుల క్రితం ఓ మిత్రుడి ఫోన్‌కాల్. మిత్రుడి పేరు సహదేవుడు. తప్పకుండా వస్తానని మాటిస్తేకానీ వదల్లేదతను. అయితే, ఎంతడిగినా ఆ ప్రముఖుడెవరో చెప్పలేదు. ఆ ప్రముఖుడితో చిన్నపాటి ‘మీట్ & గ్రీట్’ కార్యక్రమం ఏర్పాటు చేశాననిన్నీ, మరో పదిహేనుమందిదాకా వస్తున్నారనిన్నీ మాత్రమే చెప్పాడు. సహదేవుడో సాహితీ పిపాసి. కాబట్టా ప్రముఖుడు ఆ రంగానికే చెందినోడయ్యుంటాడని నేనూహించటం సహజం.

ఈ రోజు – ఆడిన మాట ప్రకారం నూట యాభై మైళ్లు దాటొచ్చి – అరగంట ఆలస్యంగా – సభా స్థలంలో వాలాను. అదో భారతీయ రెస్టారంట్. అందులో ఓ మూలగా ఫలహారాలు చేస్తూ పిచ్చాపాటీ మాట్లాడుకుంటుందో చిన్న సమూహం. సహదేవుడిని తీసేస్తే మిగిలినోళ్లంతా అపరిచితులు. వాళ్లలో ‘ప్రముఖుడు’ అనే పదానికి న్యాయం చేకూర్చగలిగేవాళ్లెవరూ కనపడలేదు. నాలో కొంత గందరగోళం. ప్రముఖుడు చెయ్యిచ్చాడేమో? అంత కష్టపెట్టి ఇంత దూరం రప్పించిన సహదేవుడిపై వళ్లు మండబోయి ఆగిపోయింది.

అపరిచితుల్లో కొందరు – మరో అరవయ్యేళ్ల పెద్ద అపరిచితుడికి శరపరంపరగా ప్రశ్నలేవేవో సంధిస్తున్నారు. ఆయన ఓపికగా, నెమ్మదిగా వాటికి సమాధానాలిస్తున్నాడు. ఒకట్రెండు ప్రశ్నలు విన్నాక వెలిగింది – ఆయనే సదరు ప్రముఖుడని. నా అంచనా తప్పుకాలేదు. ఆయనో సాహితేవేత్తే. అంతలో సహదేవుడు నన్ను చూసి చెయ్యూపాడు – రమ్మంటూ. తర్వాత, నేనా గోష్ఠిలో పీకల్లోతు మునగటానికి నాలుగే నిమిషాలు పట్టింది. నాలుగ్గంటల పాటు రసవత్తరంగా సాగిందది. ఎవరికి తోచిన ప్రశ్న వాళ్లు వేస్తున్నారు. వాటన్నిటికీ ఆయన చిరునవ్వుతో బదులిస్తున్నాడు.  ఆయన రాసిన పుస్తకాల గురించి, వాటిలో కొన్ని రేపిన వివాదాల గురించి, ఆయనెందుకు అజ్ఞాతంగా ఉండటాన్ని ఇష్టపడతాడనేదాని గురించి, ఆయన గురువుగారైన మరో మహారచయిత గురించి, సహ రచయితలు/త్రుల గురించి, వాళ్ల శైలి గురించి, రచయితలంతా ఏదో ఓ దశలో ఎదుర్కొనే writer’s block సమస్య గురించి, రెండేళ్లుగా తెలుగునాట పెరుగుతున్న పుస్తక పఠనాసక్తి గురించి .. ఇలా లెక్కలేనన్ని గురించిలు. నేనూ ఐదారేడెనిమిది గురించిలేశా.

మా ప్రశ్నలకి ఆయనిచ్చిన సమాధానాలో ఎత్తు. అభిజాత్యమూ, ఆత్మస్థుతీ, పరనిందా లేకుండా అవన్నీ చెప్పిన తీరు మరో ఎత్తు. ఆయనలో నన్నాకట్టుకున్న విషయం ఇంకొకటుంది. అది – నలభయ్యేళ్ల రచనా వ్యాసంగంలో నూట ఇరవై నవలలు, ఇరవై ఐదొందల పైచిలుకు కథలు రాసినా, ‘నేనో మహా రచయితని, నాకంతా తెలుసు’ అన్న భావం ఏమాత్రం కనపడకుండా తనకు తెలియని విషయాల గురించి ఆసక్తిగా మమ్మల్నడిగి తెలుసుకున్న పద్ధతి. అప్పటిదాకా ఆయనపై నాకున్న అభిప్రాయం ఆయనో ప్రముఖ రచయిత అని మాత్రమే. ఆ క్షణంలో నాకేర్పడ్డ అభిప్రాయం ఆయనో నిగర్వి, నిరాడంబరుడు, వెరసి నిఖార్సైన గౌరవనీయుడు అని.

నాలుగు గంటలు గమనించకుండానే కరిగిపోయాయి. ఒక్కొక్కరే వెళ్లిపోవటం మొదలు పెట్టారు. నేనూ వెళ్లటానికి నూట యాభై మైళ్లున్నాయి. వెళదామని లేవబోతుంటే వచ్చిందా ఆలోచన – ఆయన ఆటోగ్రాఫ్ తీసుకోవాలి.

నేను కలిసిన ప్రముఖులు లెక్కకు మిక్కిలిగా లేకున్నా, లెక్కించదగ్గందరున్నారు. ఎందుకోగానీ వాళ్లెవరిదగ్గరా ఆటోగ్రాఫ్ తీసుకోవాలని ఎప్పుడూ అనిపించలేదు. మొదటిసారిగా ఈ రోజనిపించింది. కానీ ఎక్కడ చేయించాలి? ‘డాలర్ నోటు మీద చేయించుకోండి’, ఎవరో సలహా ఇచ్చారు. డబ్బు నోట్ల మీద రాయటం నాకిష్టముండదు. ఏదన్నా పుస్తకం మీదైతే బాగుంటుందనిపించింది. అప్పటికప్పుడు పుస్తకం ఎక్కడ దొరుకుతుంది? స్థానికుడు కాబట్టి సహదేవుడినే అడిగేశా. అతను చిటికెలో తీర్చాడా సమస్య, ‘ఎదురుగానే డాలర్ షాపుంది. అందులో ఏమన్నా దొరుకుతాయేమో చూడు‘. 

* * * *

చాలా పెద్ద షాపది. తినుబండారాల నుండి, ఆట బొమ్మలదాకా – ఒకే డాలర్‌కు లభ్యమయ్యే వేలాది వస్తువులు. వాటి మధ్యలో పుస్తకాల కోసం వెదకటం మొదలెట్టాను. ఎక్కువ శ్రమపడకుండానే – వెదకబోయిన తీగ సామెతలా – గ్రీటింగ్ కార్డులుండే విభాగంలో కనపడిందా పుస్తకం. ఎవరో కొనాలని తీసుకుని మనసు మార్చుకుని అక్కడ పడేసి పోయినట్లున్నారు. అది ప్రఖ్యాత ఆంగ్ల రచయిత Elmore Leonard రాసిన ’10 Rules of Writing’. ‘యురేకా’ అనుకోలేదు కానీ ఓ ప్రసిద్ధ రచయిత ఆటోగ్రాఫ్ తీసుకోటానికి అంతకన్నా అర్ధవంతమైన పుస్తకం దొరకదనిపించింది. వెంటనే దాన్నందుకుని కౌంటర్ దగ్గరికెళ్లాను.

లైన్లో నాముందు నలుగురున్నారు. నావంతు కోసం నిరీక్షిస్తూ పేజీలు తిరగెయ్యటం మొదలెట్టాను.

పుస్తకం విప్పుతూనే తగిలిన పేజీలో తాటికాయంత అక్షరాలతో రాసుంది, రచయితలు పాటించాల్సిన మొదటి నియమం: ‘Never open a book with weather’. ఆ పేజీలో ఉన్నదా ఏకవాక్యమే. దానికి వివరణ తర్వాతి పేజీలో ఉంది. అది క్లుప్తంగా: ప్రకృతి వర్ణనతో పుస్తకాన్నెప్పుడూ మొదలు పెట్టొద్దు. నీ పాత్రల అనుభూతులు వివరించటానికలా రాస్తే ఫరవాలేదు; ఊరికే ఠావులు నింపటానికో, పాండిత్యం ప్రదర్శించటానికో పరిసరాల వర్ణన మొదలెట్టావంటే మాత్రం పాఠకుడు నీ పుస్తకాన్ని మూసెయ్యటం ఖాయం.

పావు గంట క్రితం సరిగా ఇదే విషయం చెప్పాడాయన. ‘ఆకాశం అరుణ వర్ణ శోభితమై ఉంది, పక్షుల కుహుకుహూరావాలతో పల్లె మేల్కొంది’ లాంటి వర్ణనలు నేను చెయ్యను. పాఠకులు ఆ చెత్తంతా వదిలేసి అసలు విషయం వెదుక్కుంటూ పేజీ తిప్పేస్తారు.  

ఎంత యాధృఛ్చికం! భూమ్మీద ఏ మూలనున్నా, ఇద్దరు గొప్ప రచయితలెప్పుడూ ఒకేలా ఆలోచిస్తారేమో.

* * * *

లైన్లో ఇంకో ఇద్దరున్నారు. ‘ఇంకెంత సేపో’ అనుకుంటూ విసుగ్గా పుస్తకం తిరగేస్తుంటే Elmore Leonard ఓ చోట చెబుతున్నాడు – తన పాత్రలని రచయిత దూరంగా ఉండి గమనించాలే కానీ వాటిలో దూరిపోకూడదని  – ‘.. It’s my attempt to remain invisible, not distract the reader from the story ..’.

మరో కో-ఇన్సిడెన్స్!

గొప్పవారవ్వాలనీ, పేరు సంపాదించాలనీ అనుకోనివారుండరు. ఎంత పేరొచ్చినా అజ్ఞాతంగానే ఉండాలనుకోవటం మాత్రం కొందరికే సాధ్యం. ఆ కొందరిలో ఒకడీ ఆంధ్రుల ఆహ్లాద రచయిత. ఆయనెలా ఉంటాడో తెలుసుకోవాలనే కుతూహలం లేని తెలుగు పాఠకులు/రాళ్లు లేరప్పట్లో, ఇప్పటికీ. అది ఏ స్థాయిలో ఉండేదంటే – తొంభైల తొలినాళ్లలో – ‘ఫలానా ప్రముఖ రచయితని నేనే’ అని చెప్పుకుంటూ మోసాలు చేసే ఓ బడుద్ధాయి ప్రధానపాత్రగా ఏకంగా ఓ నవలే వెలువడింది. అలా అజ్ఞాతంగా మిగిలిపోటానికి కారణమేంటని గోష్ఠిలో ఒకరడిగారాయన్ని. ‘నా రచనలు చదివేవారికి ఆయా పాత్రలే మదిలో మెదలాలి కానీ నేను కాదు. అందుకే ..‘ అన్నది ఆయన సమాధానం.

ఆ చెప్పిన విధానమూ యధాలాపంగా ఉందే కానీ, ‘చూశారా, నేను మాత్రమే ఇలా ఉండగలను’ అని ఏ కోశానా తొణికిసలాడని గర్వం. తెలుగునాట రెండు తరాలని ఉర్రూతలూగించిన ఇద్దరు పాపులర్ రచయితల్లో ఈయనొకడని చెబితే నమ్మటం కష్టం. అంత పేరు ప్రఖ్యాతులుండీ ఇంత అణకువ ఎలా సాధ్యం? అసలు ఈయన ఆయనేనా?

అప్పుడొచ్చిందా అనుమానం. ‘ఈయన ఆయనేనా?‘. ముందు నవ్వొచ్చింది, వెంటనే మాయమయింది. అర నిమిషంలో అనుమానం గట్టిపడింది. ‘ఏమో? ఆ నవల్లోలా ఆయన పేరు చెప్పుకునే వేరే వ్యక్తి కావచ్చుగా?‘

అనుమానానికి తాత్కాలికంగా తెర దించుతూ అంతలో నా వంతొచ్చింది, ‘next customer, please‘ అన్న పిలుపుతో.

* * * *

పుస్తకం కొని పరుగులాంటి నడకతో వెనక్కొచ్చేసరికి దాదాపు మిగతా వాళ్లంతా వెళ్లిపోయారు. పుస్తకం ఆయన చేతికందించి ఆటోగ్రాఫ్ అడిగాను. నా అసలు పేరడిగి స్థలం, తేదీతో సహా ఆయన సంతకం చేసిచ్చాక తీసుకుని చూశాను. అనుమానం మటుమాయం. ఈయన ఆయనే. సాక్ష్యం కళ్లెదురుగానే ఉంది. అది – తెలుగు సాహితీ జగతిలో వేరెవరూ కాపీ కొట్టలేని సంతకం.